สาเหตุต้อกระจกในผู้สูงอายุ รู้ก่อนป้องกันได้

เมื่ออายุมากขึ้น ปัญหาสุขภาพก็เพิ่มตามมา หนึ่งในปัญหาที่พบบ่อยในผู้สูงอายุคือ “ต้อกระจก” ซึ่งเป็นภาวะที่เลนส์ตาขุ่นมัว ทำให้มองเห็นไม่ชัด และหากปล่อยไว้โดยไม่รักษาอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถาวรได้

คำถามสำคัญคือ ทำไมผู้สูงอายุจึงเสี่ยงเป็นต้อกระจกมากกว่ากลุ่มอายุอื่น? และมีปัจจัยอะไรที่เราสามารถควบคุมหรือป้องกันได้บ้าง?

---------------------------------------------------------

ต้อกระจกในผู้สูงอายุ: ภาพรวม

ข้อมูลจาก กรมการแพทย์ ระบุว่า

มากกว่า 80% ของผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 60 ปี มีภาวะต้อกระจกในระดับใดระดับหนึ่ง และเป็นสาเหตุหลักของการสูญเสียการมองเห็นในกลุ่มนี้

โดยโรคนี้ไม่ได้เกิดขึ้นฉับพลัน แต่จะค่อย ๆ พัฒนาอย่างช้า ๆ และมีสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับทั้งอายุและปัจจัยเสริมอื่น ๆ

---------------------------------------------------------

สาเหตุต้อกระจกในผู้สูงอายุ

1. ความเสื่อมของเลนส์ตาตามอายุ (Age-related degeneration)

เมื่ออายุมากขึ้น โครงสร้างของเลนส์ตาจะเปลี่ยนไป โปรตีนในเลนส์จะจับตัวกันเป็นก้อน ทำให้แสงผ่านได้น้อยลง ส่งผลให้ภาพที่เห็นพร่ามัวขึ้นเรื่อย ๆ

ถือเป็น “สาเหตุธรรมชาติ” และเป็นกลไกหลักของต้อกระจกในผู้สูงวัย

2. การสะสมของอนุมูลอิสระ (Oxidative stress)

เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายจะสร้างสารอนุมูลอิสระมากขึ้น ส่งผลให้เซลล์ในดวงตาเสื่อมเร็ว โดยเฉพาะเลนส์ตาซึ่งไม่มีเส้นเลือดมาเลี้ยงโดยตรง จึงบอบบางต่อความเสื่อม

3. การสัมผัสรังสี UV ต่อเนื่องนานหลายปี

ผู้สูงอายุในประเทศไทยจำนวนมากทำงานกลางแดด หรือใช้ชีวิตกลางแจ้งโดยไม่ป้องกันแสงแดดในวัยหนุ่มสาว ซึ่งทำให้เลนส์ตาสัมผัสกับรังสีอัลตราไวโอเลตสะสมต่อเนื่อง ส่งผลให้เสื่อมเร็วขึ้น

4. โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง

• เบาหวานจะทำให้เลนส์ตาบวมและเสื่อมเร็ว
• ความดันโลหิตสูงส่งผลต่อหลอดเลือดในตา
  ทำให้เกิดความเสี่ยงของต้อกระจกสูงกว่าคนปกติหลายเท่า

ข้อมูลจากราชวิทยาลัยจักษุแพทย์ไทย ระบุว่า ผู้ป่วยเบาหวานมีโอกาสเป็นต้อกระจกเร็วกว่าคนทั่วไปถึง 2–5 ปี

5. การใช้ยาสเตียรอยด์เป็นระยะเวลานาน

ในผู้สูงวัยที่เป็นโรคข้ออักเสบ หอบหืด หรือโรคแพ้ภูมิตัวเอง มักต้องใช้ยาสเตียรอยด์ ซึ่งยานี้เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดต้อกระจกได้ โดยเฉพาะชนิด Posterior Subcapsular Cataract

6. กรรมพันธุ์

หากมีคนในครอบครัวที่เป็นต้อกระจกในวัยใกล้เคียงกัน ก็มีโอกาสที่ตนเองจะเสี่ยงเป็นเร็วกว่าปกติ

7. พฤติกรรมเสี่ยงสะสมในอดีต

เช่น สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ทำงานหน้าจอคอมนานโดยไม่พักสายตา การบริโภคอาหารไขมันสูง และการพักผ่อนไม่เพียงพอในวัยหนุ่มสาว ล้วนเป็นตัวเร่งให้ตาเสื่อมเร็วขึ้น

‍

---------------------------------------------------------

อาการที่ควรระวังในผู้สูงอายุ

• มองเห็นมัว เหมือนมีหมอกในตา
• มองเห็นแสงกระจายตอนกลางคืน
• สีจางลง มองสีผิดเพี้ยน
• แพ้แสง หรือรู้สึกไม่สบายตา
• ต้องเปลี่ยนแว่นบ่อยแต่ยังมองไม่ชัด

หากมีอาการเหล่านี้ ควรพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจเลนส์ตาทันที

‍

แนวทางป้องกันสำหรับผู้สูงอายุ

✅ ตรวจสุขภาพตาทุกปี โดยเฉพาะผู้ที่อายุเกิน 60 ปี

✅ สวมแว่นกันแดดที่ป้องกันรังสี UV เมื่อต้องออกกลางแจ้ง

✅ ควบคุมโรคประจำตัว โดยเฉพาะเบาหวานและความดัน

✅ ทานอาหารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ผักใบเขียว เบอร์รี่ แครอท

✅ เลิกบุหรี่ ลดแอลกอฮอล์ ช่วยชะลอความเสื่อมของเลนส์ตา

✅ พักผ่อนให้เพียงพอ ส่งผลดีต่อสุขภาพตาและสมองร่วมกัน

---------------------------------------------------------

ต้อกระจกในผู้สูงอายุเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงได้ยาก แต่สามารถ ชะลอ หรือ ลดความรุนแรง ได้หากมีการดูแลอย่างเหมาะสมและตรวจตาเป็นประจำ ผู้สูงอายุที่มีอาการมองเห็นผิดปกติควรรีบพบแพทย์ตั้งแต่ระยะแรก เพื่อให้การรักษาได้ผลดี ไม่รอจนสายเกินไปจนสายตาเสียถาวร